Hidrolik sızdırmazlık elemanı olarak yaygınlaşmış olan O-Ringler, başta otomotiv ve makine sektörü olmak üzere diğer endüstri kollarında da montaj kolaylığı, basit şekli ve düşük maliyeti nedeniyle oldukça yaygın bir şekilde kullanılan sızdırmazlık elemanlarıdırlar. Aynı zamanda hem statik hem de dinamik uygulamalarda kullanıma elverişlidirler.
O-Ring kullanımı belli üstünlükler sağlar. Bunlar:
- Maliyetinin düşük olması,
- Yerden tasarruf sağlaması. Aynı görevi yapan diğer bütün sızdırmazlık elemanlarından daha az hacim gerektirmesi,
- Her iki yönde sızdırmazlık sağlaması,
- Montaj işleminin deneyim gerektirmemesi, ters yönde monte edilmesinde tehlike yaratmaması,
- O-Ring yuvasının işlenmesinin kolay olması,
- Statik uygulamalarda contalara göre daha kaba yüzeyde kullanılabilmesi..
Çalışma şekli:
O-Ringin sızdırmazlık etkisi, monte edilmesi sırasında oluşturulan eksenel veya radyal deformasyon sayesinde olur. Bu deformasyon yuvanın uygun tasarımı ile sağlanır. Kauçuğun eski haline dönme kuvveti, sızdırmazlığı sağlayan bir kuvvet oluşturur. Bu sızdırmazlık kuvveti ortam basıncı tarafından da desteklenir.
O-Ring malzemesi, viskozitesi çok yüksek bir akışkan gibi davranır. Sızdırmazlık yüzeyi ile yuva kenarları arasındaki boşluk çok fazla ise, ya da basınç O-Ringin şekil değiştirme sınırını aşarsa, malzeme akması meydana gelir. O-Ringlerin malzeme akması olmadan çalışabildikleri en fazla basınç, O-Ring sertliği ve çalışma boşluğu ile kontrol edilir. O-Ringler statik şartlarda kullanılacaksa ve akma boşluğu yoksa, dayanacağı basınç için belli bir sınır yoktur.
O-Ring kullanımı için izin verilen en fazla basınç ve çapsal boşluk
O-Ring yuvalarının ölçülendirilmesi kolaydır. Ölçülendirme sırasında yuva derinliği, O-Ring basma oranını belirleyeceğinden, ölçülerine dikkat edilmelidir. Dinamik (hidrolik ve pnömatik), radyal sıkıştırmalı, eksenel sıkıştırmalı (statik), üçgen ve trapez O-Ring yuvası gibi çeşitleri vardır.
O-Ring malzeme sertliği 60 ile 90 Shore A arasında değişir. Yumuşak malzemeler (60 Shore A) düşük basınçta (statik uygulamada <160 bar, dinamik uygulamada <63 bar) daha iyi sızdırmazlık sağlarken, sert malzemeler (90 Shore A) yüksek basınç (statik uygulamada >160 bar, dinamik uygulamada >63 bar) için uygundur. Genel amaçlı O-Ringler ortalama 70 Shore A sertliğindedir.
O-Ring sertliğinin belirlenmesinde en önemli etken basınç ve çalışma boşluğudur. Çalışma boşluğu ve basınç arttıkça daha sert malzeme seçimi uygundur.
Montaj Önerileri:
- Montaj işleminin gerçekliştirileceği bölge (masa) temiz olmalıdır.
- Montajı yapılacak parça ve O-Ring üzerinde toz, kir vb. bulunmamalıdır.
- Kullanılan elastomerin göstereceği tepki de araştırılarak, uygun yağlayıcı ve/veya kaydırıcılar (lubricant) kullanılmalıdır.
- Montaj yapılırken yuvarlanmadan dolayı O-Ring zarar görmemelidir.
- O-Ringin yerleştirileceği bölgede keskin uçlar, parçacıklar veya delikler bulunmamalıdır.